Evolution of Tax Fairness: From Principle of Finansial Theory to Global Taxation Concept
Abstract: Principle of tax fairness belongs to social-political principles of financial theory. Its application in tax systems of modern countries should ensure a uniform taxation “between the equals” and a redistribution of income and wealth “between the unequals”. The horizontal tax fairness implies that the “equals should be taxed equally”, meaning that the individuals with the same economic force (income, revenue, property) should contribute in equal way to the state for public goods and services received in return. The vertical tax fairness is ensured in a way that individuals are taxed in accordance with their economic force, meaning that the better off should pay higher taxes. Globalisation of financial and economic flows has caused a transformation of principle of tax fairness from national principle necessary for designing a fair national tax system into a global concept of fair taxation, that should ensure a fair distribution of tax burden between countries.
Keywords: principle of tax fairness, fair taxation.
Evolucija pravičnosti poreza: Od načela finansijske teorije do globalnog koncepta oporezivanja
Rezime: Načelo pravičnosti poreza svrstava se u socijalno-politička načela finansijske teorije. Njegova primjena u poreskim sistemima savremenih zemalja treba da osigura ravnomjerno oporezivanje „između jednakih“ i redistribuciju dohotka i bogatstva „između nejednakih“ pojedinaca. Horizontalna pravičnost poreza podrazumijeva da se „jednaki oporezuju jednako“, odnosno da osobe sa istom ekonomskom snagom (dohotkom, prihodima, imovinom) trebaju u istoj mjeri doprinositi državi za javna dobra i usluge koje zauzvrat dobija od nje. Vertikalna pravičnost oporezivanja se osigurava na način da se pojedinci oporezuju u skladu sa njihovom ekonomskom snagom, što znači da bogatiji pojedinci treba da plaćaju veće poreze. Era globalizacije finansijskih i ekonomskih tokova dovela je do transformacije načela pravičnosti poreza iz nacionalnog načela, nužnog za kreiranje pravičnog nacionalnog poreskog sistema, do globalnog koncepta fer oporezivanja, koji bi trebao osigurati pravičnu podjelu poreskog tereta između zemalja.
Ključne riječi: načelo pravičnosti poreza, pravično oporezivanje.